مسئله ضرورت وجود دموکراسی و آزادی‌های سياسی برای اينکه مسئله عدالت‌اجتماعی و توزيع برابر خود بهانه‌ای برای محروم کردن کارگران از حق تصميم‌گيری درباره محصول کار خود نشود در اينجاست.
بنابراين از سه مشخصه چپ سوسياليست، آن مشخصه‌ای جواز حضور و وجود تاريخی گرفت که با قبول شيوه‌های دموکراتيک، تحول اجتماعی و اقتصادی را بر ساختار اقتصادی جوامع صنعتی پيشرفته تحميل کرد!
زمانى كه آزادیخواهان موفق به برقرارى دموكراسى در كشورشان شوند، با یك انتخاب بنیادین روبرو هستند: چه نوع دموكراسى را می‌خواهند؟ اگر صرفاً بگوییم كه دموكراسى یعنى حكومت مردم بر مردم بر پایهُ رأی اكثریت، می‌توان فرض كرد كه شست درصد جامعه تصمیم گیرد كه چهل درصد دیگر را از یك سرى حقوق مدنى یا سیاسى محروم سازد یا حتى بلایى به سرشان آورد. در نظریهُ سیاسى به این‌گونه دموكراسى، كه در آن (کمابیش) مرز و حدى براى رأی اكثریت تعیین نشده است،
“ملکی به همه دستاوردهای اصیل و سودمند جهان نو اعتقاد داشت و می‌خواست که با توجه به منابع تاریخی و فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی ایران بر جامعه ایران منطبق گردند و یک ایران مدرن را بسازند. حال آنکه بیشتر مدرن‌ها و مدرنیست‌ها شبه‌مدرنیست بودند یعنی خواهان تقلید محض از جوامع پیشرفته بودند و مثلا می‌خواستند تمدن فرانسه را وارد کنند و در سطح جامعه ایران تحمیل سازند. این یادآور تجربه‌ای است که سیاه‌پوستان اصیل و عمیق آمریکایی از نوع مارتین لوترکینگ می‌گفتند که هم‌نوعان تسلیم‌طلب‌شان به خود رنگ سفید می‌زنند تا جزو سفیدپوستان به شمار آیند. پدیده‌ای که تقی‌زاده در ایران تقلید میمون‌وار خواند”.
در دهه‌ی بیست خورشیدی شاهد تحقق پلورالیسم سیاسی بودیم. بدون آن، جامعه‌ی ایرانی پس از جنگ، هیچ گونه تجربه‌ی دموکراسی ندارد. بدون تکیه به این تجربه هر سخنی در باره‌ی دموکراسی، انتزاعی و کلی و احساساتی و غیر قابل اطمینان است.
فرقه گرائی و عطش و تمایل به فرقه زدن فقط در رگ های حیاتی فرقه گرا جاری نیست، تشکیلات فرقه‌ای در بی توجهی و فاصله گرفتن و جدا سازی و طرد افراد و گروه های اجتماعی، در جدائی طلبی از احزاب و سازمان های غیرخودی نیزحیات جان سخت این ناهنجاری را به نمایش می گذارد.
