آزادی و عدالت اجتماعی
جمعیت سوسیال دموکراسی برای ایران
برنده‌ی جایزه‌ی نوبل در ادبیات سال 2021
عبدالرزاق گورناه
نتیجه‌ی بحران سال 2018 در آکادمی سوئد به تعویض نیمی از اعضای آن انجامید. دو تن از کسانی که کرسی‌های جدید آکادمی سوئد را از آن خویش کردند؛ یعنی ژیلا مساعدو اِلن ماتسون از غرب سوئد هستند و بر این باورند که برنده‌ی جایزه‌ی نوبل امسالِ در ادبیات گامی به پیش است. ژیلا مساعد می‌گوید؛ گزینش بسیار پراهمیتی است.
خبرنگار: رونیا مورتنسون
بیش از یک سال است که اِلن ماتسون نویسنده همراه 4 تن دیگر از اعضای آکادمی بیش از صد کتاب را مطالعه کرده‌اند تا بتوانند پیرامونِ فردی شایسته برای دریافت جایزه‌ی ادبی نوبل سال 2021 به توافق برسند.
عبدالرزاق گورناه یکی از نام‌ها در میان لیست بلند کمیته‌ی نوبل بود که برگزیده شد. اِلن ماتسون کرسی شماره‌ی 9 را در آکادمی را از سال 2019 داراست و از گزینش امسال بسیار خوشنود است.
- او صدای گویایِ عصر ماست. داستان‌هایش همواره موضوعی را به تصویر می‌کشد که به‌روز بوده‌اند و به ویژه اکنون بیش از هر زمان دیگر موضوعیت دارند. تبعید و مهاجرت امری که در پیرامون ما همیشه در جریان است.
اِلن ماتسون می‌گوید که گورناه به دلایل سیاسی امروز در بریتانیا سکونت دارد. امری که در نوشتارهای ادبی او بازتاب می‌یابد.
- جستار اصلی او پیرامون تبعید، یعنی ترکِ موقعیتی یا مناسباتی و سوگواری برای آن است و از سوی دیگر در مکان جدیدی در این جهان بودن و چالش برآمدن از عهده‌ی نژادپرستی وبرداشت‌های نوین را نیز به همراه دارد.
زبانِ مادری گورناه سواحلی است اما او آثارش را به انگلیسی نوشته و تنها دوکتاب از او به زبان سوئدی برگردانده شده‌است.
خودِ خانم اِلن ماتسون تنها یک سال است که کارهای او را دنبال‌کرده است.
- حتا برای من نیز نوعِ نویسندگی او جدید است. اما امروز خانم اِلن خوب مطالعه کرده و تمامی آثار او را خوانده و رمانِ محبوبش
« بهشت» ( پارادایس) است. همین رمان یکی از آنهایی است که به سوئدی ترجمه شده‌است. او بر این باور است که برای کسانی که کنجکاو نویسندگی گورناه هستند، رمان بهشت شروع خوبی است.
شاعر و نویسنده ژیلا مساعد نیز که کرسی شماره‌ی 15 را در آکادمی سوئد داراست از این گزینش خرسند است.
- من بسیار خوشحالم. آثار او اکنون و برای آینده پراهمیت است. عبدالرزاق گورناه برای ژیلا مساعد نامی آشنا بود، هرچند که او تا همین اواخر رمانی از گورناه را نخوانده‌بود. رمان محبوبِ ژیلا « آخرین هدیه» است.
ژیلا شیوه‌ی نویسندگی گورناه را هوشمندانه تعریف می‌کند.
- او قلم را از دستان استعمار می‌گیرد و بدون خشونت و تهدید به شیوه‌ای شگفت‌انگیز همه چیز را به تصویر می‌کشد.
ژیلا مساعد می‌گوید:آکادمی سوئد در سال‌های گذشته انتقادهایی مانند امتیازدهی به مردان سفیدپوست را دریافت کرده‌است. با انتخاب گورناه آنان گامی به پیش گذاشتند.
- گزینشی پراهمیت است. حتی نشستن من، زنی از خاورمیانه از سال 2018 بر کرسی آکادمی نیز تاریخی است.
اِلن معتقداست؛ حتا برای کمیته‌ی نوبل مهم است که دامنه‌ی کار خویش را گسترش دهد. زیرا دردهه‌های اخیر اتفاقات زیادی روی‌داده‌است.
- ما همه آگاهیم و می‌خواهیم که به آثاری فراتر ازمرزهای اروپا دست یابیم. به همین علت است که اِلن ماتسون ابتکار کمک‌گرفتن از کارشناسان در سراسر جهان برای راهنمایی اعضای کمیته جهت گزینش برنده‌ی ادبی جایزه‌ی نوبل را در آینده کاری مثبت قلمداد می‌کند.
- ابتکار امروز ما به بار خواهد نشست و نتیجه‌اش در 10 تا 20 سال آینده آشکار خواهد شد. تغییرات محسوسی را نظاره‌گر خواهیم بود.
کار گزینش برنده‌ی نوبل سال 2022 پس از روزهای کریسمس آغاز می‌شود. اما از هم اکنون اِلن ماتسون به چند تن فکرکرده‌است ولی او قصد ندارد از آنان حرفی به میان بیاورد.
- او می‌گوید: البته که من قصد افشای هیچ رازی را ندارم.
ژیلا مساعد که در سال 2018 برای کرسی شماره 15 در آکادمی سوئد انتخاب شد، می‌گوید گزینش عبدالرزااق گورناه اهمیت زیادی دارد. ( عکس آنا تردهووود)
اِلن ماتسون کرسی شماره‌ی 9 در آکادمی سوئد را از سال 2019 داراست. او از این که کار انتخاب برنده جایزه‌ی ادبی نوبل فراگیرتر شده‌است خرسند است. ( عکس آنا تردهووود)
نام: عبدالرزاق گورناه
زاده در: جزیره‌ی زان‌زیبار در کرانه‌ی تانزانیا به سال 1948.
کنشگری: در سال‌های 1960 میلادی به انگلیس مهاجرت کرد. از 21 سالگی هنگام تبعید شروع به نوشتن کرد، هرچند زبان مادریش سواحلی است اما زبان ادبیش انگلیسی است. او تنها در سال 1984 توانست به زان‌زیبار برگردد.
نویسندگی: تا کنون ده‌ها رمان و تعدادی نیز داستان کوتاه منتشر کرده‌است. دو رمان از او به سوئدی ترجمه شده؛ بهشت و آخرین هدیه. جستاری که در بیتشر آثار او نمایان است، به تصویرکشی تجربه‌ی مهاجرت است.
برگرفته از: روزنامه یوته‌بوری پستن-بخش فرهنگی صفحه‌ی 36 به تاریخ 8 اکتبر سال 2021 برابر با 16 مهر 1400
برگردان: جمعیت سوسیال‌دموکراسی برای ایران
