آزادی و عدالت اجتماعی
جمعیت سوسیال دموکراسی برای ایران
نگاهی بر کتاب « رهبری نوین سیاسی و نظریه‌ی 21» نوشته‌ی عطا هودشتیان
. رضا طالبی 20 ماه فوریه 2022 سوئد –
در فضای سیاسی بسیار پراکنده و شکننده‌ی ایران، به ویژه نزد اپوزیسیون، بسیاری دل‌سوزانه و با صداقت به دنبال گشایشی در گره‌ی کلان رهبری سیاسی هستند و سال‌های گذشته تلاش‌های گوناگونی نیز انجام‌شده، اما نه درست صورت گرفته و نه پیگیری‌شده‌است، نتایجِ درخشانی را نیز به همراه نداشته است.
از سوی دیگر جمهوری اسلامی به پاشنه‌ی آشیل اپوزیسیون پی‌برده و سرمایه‌گذاری‌ها فراوان، گسترده و بی‌رحمانه‌ای را در این عرصه به کارانداخته تا پراکندگی‌ها ژرفتر شود و آزادی‌خواهان و برابری‌طلبان هرچه بیشتر از یک دگر دورگردند.
کتابِ رهبری نوین سیاسی و نظریه‌ی 21 ، بازآفرینی مفهوم رهبری در پهنه‌ی جنبش‌های اجتماعی در ایران، نوشتاری است که می‌تواند سپری باشد بر این پاشنه‌ی آشیل، اگر کنشگران عرصه‌ی سیاست و جنبش‌های مدنی از آن به شیوه‌ی درست و بهینه سود جویند.
اکنون بدون این که وارد ارزیابی بخشی، فصلی یا مفهوم ویژه‌ای شوم.
نگاهی به ویژه‌گی‌های این کتاب در دو بخش همانا؛ چینش و سازماندهی از یک سو و بخش درون‌مایه یا محتوا از سوی دیگر می‌اندازم.
- چیدمان کتاب
ساماندهی به شیوه‌ای صورت پذیرفته که خواننده یا کنشکر سیاسی-مدنیِ جستجوگر را در مسیری می‌اندازد که هم آغازش و هم پایانش به شیوه‌ای دموکراتیک و پداگوژیک روشن است. خواننده همواره با آگاهی خردمندانه گام در راهی می‌گذارد که مقصدش را از پیش گفته‌اند یعنی آنچه تو به دست خواهی آورد، این است اگر بپیمایی این راه را.
خواننده زه کمانی را که می‌کشد که مسیر تیرش و تیررسش هویداست.
ده فصل کتاب غالبن با گشایشی آغاز می‌شود که تشویق‌گر خواننده برای رسیدن به آماج موضوع مطرح‌شده است. اشاره‌ای نیز به فصل پیشین شده تا پیوندِ ناگسستنی تمامی فصل‌ها را با مهربانی به خواننده گوشزد کند.
جداکردن موضوع‌های گوناگون یکی دیگر از ویژه‌گی‌های کتاب است که از درهم‌ریختن مفهوم‌ها پیشگیری‌کرده و به خواننده فرصت درک و آگاهی بهتری از صدها دانستنی پیرامون کنشگری سیاسی _مدنی می‌دهد.
در پایان بیشتر فصل‌ها نیز، نتیجه‌ی نویسنده از گفتار خویش مطرح‌شده، اما خواننده می‌تواند برداشت و درک خود را داشته و از استقلال اندیشه‌ی خویش پاسداری کند.
نیاز به روشن‌سازی و روشنگری پیرامون برخی دانستنی‌ها یا مفهوم‌ها را نویسنده با افزودن دوازده پیوست پس از پایان فصل‌ها با هوشمندی حل‌کرده است.
او با دقت و وفاداری برای بیشتر ادعاهای خود بیش از 300 یادداشت افزوده است که خود این یادداشت‌ها می‌تواند به نوبه خود کتابی باشد برای خوانش ژرفتر پیرامون موضوعات گوناگون.
- درون‌مایه یا محتوا
بررسی دو مفهوم یا موضوع بسیار مهم یعنی «رهبری و سازمان سیاسی» آنچه نویسنده ادعا دارد و ارائه‌ی دانستنی‌های لازم پیرامون آنان، نیازمند انبانی مملو از دانش و آگاهی در زمینه‌های گوناگون؛ تاریخی، سیاسی، اجتماعی، روانشناسی مردمی و پدیده‌های نوین جهان رسانه‌ها و ارتباطات است. پرداختن به همه‌ی این گفتارها در کتاب نشانگر پربودن انبان دانش نویسنده از یک سو و سترگ، زمان‌بر، مفید، پرمایه و جانداری کار از سوی دیگر است.
پیش‌زمینه‌های ضروری برای استواری و پایداری ارائه‌ی مفهوم‌های رهبری و سازمان سیاسی بسیارند، اما چند نکته‌ی پراهمیت که در کتاب نیز به روشنی دیده می‌شوند؛ جهانی دیدن، نگاهی به گذشته وحال‌داشتن بدون آن که در زمان درجازند، به‌روزبودن، پا بر زمین داشتن، مدرن‌بودن و هدفمندبودن است.
کتاب با ارائه پیشگفتاری دریچه‌ای روشن را بر نوشتار خویش می‌گشاید، سپس نگاهی به قرن گذشته و مدل‌ها گوناگون پیرامون رهبری و سازمان‌های سیاسی دارد. این گونه آغازیدن به خواننده هشدار می‌دهد که کار جدی است و درک نوشتار نیاز به شکیبایی و علاقه‌مندی دارد.
این روند در زنجیره‌ای از گفتارها که هرچه به پیش می‌رود، زوایای تاریک و مه‌آلود دیدگاه‌ها و مفهوم‌ها را به شیوه‌ای علمی و منطقی می‌شکافد و روشن می‌کند، بدون این که از مسیر یا روند نوشتار بیرون رود. گفتارها طوری آغازشده، رشدکرده و پخته می‌شوند که خواننده احساس امنیت فکری کرده، همزمان برداشت‌های گذشته‌ی خویش پیرامون مفهوم‌های گوناگون را سبک‌سنگین می‌کند و نتیجه‌ی دلخواه خویش را می‌گیرد.
کلیدواژه‌های درج‌شده که در بخش پایانی کتاب آمده نشانگر گستردگی و پیچیدگی عرصه‌هایی است که در دهه‌ها اخیر ذهن و فکر سیاست‌ورزان جهان و به ویژه ایرانی‌تباران را درگیرکرده و این درگیری هنوز ادامه دارد. کتاب رهبری سیاسی نوین همانند الگوها یا نقشه‌های فرش ایرانی است که بافنده با مهارت در گستره‌ای موزون درهم‌آمیخته تا چشم‌انداز نوینی را برای کنشگران سیاسی و مدنی فراهم آورد.
در آخر بدون این که نقش اندرزگو به خود دهم، به همه‌ی کنشگران عرصه‌ی سیاست و جنبش‌های مدنی پیشنهاد می‌کنم که این کتاب را بخوانند.
دکتر هودشتیان خسته نباشید.
رضا طالبی 20 ماه فوریه 2022 سوئد
